Αν «λογική είναι η τρέλα των δυνατών», αν «µπορείς πάντα να προβλέψεις τα γεγονότα αφού έχουν γίνει», αν «η γλώσσα είναι ακατανόητη γιατί οι άνθρωποι δεν µιλούν για τα σηµαντικά», αν «η κοινωνική πρόοδος είναι σίγουρα καλύτερη µε λίγη ζάχαρη», τότε γιατί ο Ευγένιος Ιονέσκο κατατάσσεται στους επίσηµους εκφραστές του παραλόγου; Ισως γιατί, όπως έλεγε ο ίδιος, « δ εν είναι η απάντηση που µας διαφωτίζει αλλά η ερώτηση».
Εκ των ιδρυτών του Θεάτρου του Παραλόγου, µαζί µε τον Σάµιουελ Μπέκετ, τον Ζαν Ζενέ, τον Αρτύρ Αντάµοφ και µερικούς ακόµη, ο Ιονέσκο ανήκει στη γενιά εκείνη του ‘50 που ανανέωσε το σύγχρονο θέατρο αναδεικνύοντας το αδιέξοδο της επικοινωνίας και µέσω αυτής το αδιέξοδο και το παράλογο της ίδιας της ζωής.
Πιστεύοντας ότι «είναι αφύσικο πράγµα να ζεις», αυτός ο πολυγραφότατος, ιδιόρρυθµος και «φλύαρος» γαλλορουµάνος συγγραφέας µετέτρεψε τις αναζητήσεις του σε θεατρικά έργα: µε χιούµορ, πικρό και µαύρο, µε σαρκασµό και αυτοσαρκασµό, µε τις εµµονές και τις παραξενιές του, µε στοιχεία που ακουµπούν στο γελοίο, αλλά και µε έντονη την αίσθηση του τίποτα και του κενού, ο Ιονέσκο έστησε έναν ολόκληρο κόσµο. Αποδόµησε την εξουσία της οικογένειας, του δασκάλου, του πολιτικού· αποδοκίµασε την ψευτιά και την υποκρισία· έριξε τον µεγεθυντικό του φακό στη µοναξιά και στην απελπισία, τονίζοντας όσο κανείς την απόλυτη έλλειψη επικοινωνίας ανάµεσα στους ανθρώπους. Ανηλεής και γκροτέσκος, κυνικός στην επιφάνεια, αλλά χωρίς να στερείται βαθύτερης ευαισθησίας, αποτύπωσε την εποχή του, τα χρόνια µετά τον Β’ Παγκόσµιο Πόλεµο, και έδωσε νέα πνοή στον 20ό αιώνα. Σήµερα, παράλογο ή λογικό, ανήκει πλέον στους κλασικούς.
Γεννηµένος στη Ζλατίνα της Ρουµανίας, στις 26 Νοεµβρίου 1912, από ρουµάνο πατέρα και γαλλίδα µητέρα, ο Ευγένιος Ιονέσκο έζησε τα παιδικά του χρόνια στη Γαλλία. Αργότερα επέστρεψε στη γενέτειρά του, σπούδασε γαλλική φιλολογία και αφού παντρεύτηκε ξαναγύρισε στη δεύτερη πατρίδα του (1938). Αλλωστε είχε ήδη αρχίσει να αντιτίθεται στην άνοδο του φασισµού και του ναζισµού και να βρίσκεται σε κόντρα µε τον πατέρα του, ο οποίος ήταν µε το εκάστοτε καθεστώς. Παράλληλα ξεκίνησε το διδακτορικό του µε θέµα «Η αµαρτία και ο θάνατος στη γαλλική ποίηση από την εποχή του Μποντλέρ», το οποίο και δεν ολο κλήρωσε ποτέ. Μετά την απελευθέρωση εγκαταστάθηκε στο Παρίσι (1944). Η κόρη του είχε ήδη γεννηθεί. Στη γαλλική πρωτεύουσα έζησε ως τον θάνατό του, στις 29 Μαρτίου 1994 – θάφτηκε στο κοιµητήριο του Μονπαρνάς. Μέλος της Γαλλικής Ακαδηµίας, τιµήθηκε µε διακρίσεις και βραβεία για τη λογοτεχνική και κοινωνική του προσφορά. Αν και ο πατέρας του τον προόριζε για δικηγόρο, ο Ιονέσκο φανέρωσε γρήγορα την αγάπη του στα γράµµατα. Μετά τις σπουδές του εργάστηκε ως επιµελητής εκδόσεων, ενώ σύντοµα στράφηκε στο θέατρο, µε αφορµή τα µαθήµατα αγγλικών.
Τότε ήταν που συνειδητοποίησε το παράλογο του λόγου και της γλώσσας. Εγραψε, το 1948, τη «Φαλακρή τραγουδίστρια», το πρώτο και όπως αποδείχθηκε διασηµότερο θεατρικό του έργο. ∆ύο χρόνια µετά δόθηκε η πρεµιέρα στο Παρίσι (11 Μαΐου 1950) στη σκηνή του Θεάτρου των Υπνοβατών, σε σκηνοθεσία Νικολά Μπατάιγ. Φυσικά, κοινό και κριτικοί αποδοκίµασαν και το έργο και τον συγγραφέα του... Ο ίδιος δεν πτοήθηκε και συνέχισε να γράφει, ενώ οι µικρές περιθωριακές και περιφερειακές σκηνές που φιλοξενούσαν τα έργα του όλο και µεγάλωναν για να κατακτήσουν το κέντρο και τα µεγάλα θέατρα. Παράλληλα φρόντιζε να δίνει διαλέξεις και να εξηγεί τα έργα του, σε µια προσπάθεια να αντιταχθεί στην κριτική, την οποία και δεν εκτιµούσε.
«Η Φαλακρή τραγουδίστρια», µαζί µε το «Μάθηµα» και τις «Καρέκλες» έγιναν το σήµα κατατεθέν του – καθώς τα τρία αυτά µονόπρακτα παίζονται συχνά σε κοινή παράσταση. Πο λυγραφότατος, ο Ιονέσκο µετρά 26 θεατρικά – ανάµεσά τους τα «Θύµατα του καθήκοντος», «Κορίτσι για παντρειά», «Αµεδαίος ή πώς να το ξεφορτωθούµε», «Ιάκωβος ή η υποταγή», «Ο καινούργιος νοικάρης». Το 1959 συστήνει στο κοινό του τον Μπερανζέ, τον κεντρικό ήρωα που θα πρωταγωνιστήσει στα µεγάλα ώριµα έργα του: «∆ολοφόνος χωρίς αµοιβή», «Ρινόκερος», «Ο βασιλιάς πεθαίνει». Ακολούθησαν, µεταξύ άλλων, «Η πείνα και η δίψα», «Το παιχνίδι της σφαγής», «Μακµπέτ». Πλάι σε αυτά, δέκα δοκίµια, τέσσερις νουβέλες, µία ποιητική συλλογή και διασκευές (λιµπρέτα) για την όπερα συνθέτουν το πλούσιο συγγραφικό του έργο.
Στα τέλη της δεκαετίας του ‘50 τον Ιονέσκο σύστησε ουσιαστικά στο ελληνικό κοινό ο Κάρολος Κουν – είχε προηγηθεί το Θέατρο Τσέπης µε τη Μαριέττα Ριάλδη και τον ∆ηµήτρη Κολλάτο . Εκτοτε τα έργα του ανεβαίνουν και ξανανεβαίνουν. Ο Γιώργος Μιχαλακόπουλος ανήκει στους ηθοποιούς και σκηνοθέτες που έχουν ταυτιστεί µε τον γαλλορουµάνο συγγραφέα – µεταξύ άλλων Ιονέσκο έχουν ανεβάσει και οι Μίµης Κουγιουµτζής, Σπύρος Ευαγγελάτος, Γιώργος Μιχαηλίδης, Νίκος Αρµάος, Κοραής ∆αµάτης, καθώς και πολλές νεανικές οµάδες. «Οι βαθιές µας επιθυµίες είναι ανεξερεύνητες. ∆υσπιστώ σ’ αυτούς που θέλουν να σώσουν τον κόσµο». Παράλογο; Κάθε άλλο.
ΥΓ.: Ορισμένες πηγές αναφέρουν ότι ο Ευγένιος Ιονέσκο γεννήθηκε το 1909. Σε μια παρεξήγηση και στην ελαφράδα με την οποία αντιμετώπιζε ο συγγραφέας παρόμοια θέματα οφείλεται το γεγονός ότι ακόμη και σήμερα δεν είναι ξεκάθαρη η χρονολογία γέννησής του.
Εκ των ιδρυτών του Θεάτρου του Παραλόγου, µαζί µε τον Σάµιουελ Μπέκετ, τον Ζαν Ζενέ, τον Αρτύρ Αντάµοφ και µερικούς ακόµη, ο Ιονέσκο ανήκει στη γενιά εκείνη του ‘50 που ανανέωσε το σύγχρονο θέατρο αναδεικνύοντας το αδιέξοδο της επικοινωνίας και µέσω αυτής το αδιέξοδο και το παράλογο της ίδιας της ζωής.
Πιστεύοντας ότι «είναι αφύσικο πράγµα να ζεις», αυτός ο πολυγραφότατος, ιδιόρρυθµος και «φλύαρος» γαλλορουµάνος συγγραφέας µετέτρεψε τις αναζητήσεις του σε θεατρικά έργα: µε χιούµορ, πικρό και µαύρο, µε σαρκασµό και αυτοσαρκασµό, µε τις εµµονές και τις παραξενιές του, µε στοιχεία που ακουµπούν στο γελοίο, αλλά και µε έντονη την αίσθηση του τίποτα και του κενού, ο Ιονέσκο έστησε έναν ολόκληρο κόσµο. Αποδόµησε την εξουσία της οικογένειας, του δασκάλου, του πολιτικού· αποδοκίµασε την ψευτιά και την υποκρισία· έριξε τον µεγεθυντικό του φακό στη µοναξιά και στην απελπισία, τονίζοντας όσο κανείς την απόλυτη έλλειψη επικοινωνίας ανάµεσα στους ανθρώπους. Ανηλεής και γκροτέσκος, κυνικός στην επιφάνεια, αλλά χωρίς να στερείται βαθύτερης ευαισθησίας, αποτύπωσε την εποχή του, τα χρόνια µετά τον Β’ Παγκόσµιο Πόλεµο, και έδωσε νέα πνοή στον 20ό αιώνα. Σήµερα, παράλογο ή λογικό, ανήκει πλέον στους κλασικούς.
Γεννηµένος στη Ζλατίνα της Ρουµανίας, στις 26 Νοεµβρίου 1912, από ρουµάνο πατέρα και γαλλίδα µητέρα, ο Ευγένιος Ιονέσκο έζησε τα παιδικά του χρόνια στη Γαλλία. Αργότερα επέστρεψε στη γενέτειρά του, σπούδασε γαλλική φιλολογία και αφού παντρεύτηκε ξαναγύρισε στη δεύτερη πατρίδα του (1938). Αλλωστε είχε ήδη αρχίσει να αντιτίθεται στην άνοδο του φασισµού και του ναζισµού και να βρίσκεται σε κόντρα µε τον πατέρα του, ο οποίος ήταν µε το εκάστοτε καθεστώς. Παράλληλα ξεκίνησε το διδακτορικό του µε θέµα «Η αµαρτία και ο θάνατος στη γαλλική ποίηση από την εποχή του Μποντλέρ», το οποίο και δεν ολο κλήρωσε ποτέ. Μετά την απελευθέρωση εγκαταστάθηκε στο Παρίσι (1944). Η κόρη του είχε ήδη γεννηθεί. Στη γαλλική πρωτεύουσα έζησε ως τον θάνατό του, στις 29 Μαρτίου 1994 – θάφτηκε στο κοιµητήριο του Μονπαρνάς. Μέλος της Γαλλικής Ακαδηµίας, τιµήθηκε µε διακρίσεις και βραβεία για τη λογοτεχνική και κοινωνική του προσφορά. Αν και ο πατέρας του τον προόριζε για δικηγόρο, ο Ιονέσκο φανέρωσε γρήγορα την αγάπη του στα γράµµατα. Μετά τις σπουδές του εργάστηκε ως επιµελητής εκδόσεων, ενώ σύντοµα στράφηκε στο θέατρο, µε αφορµή τα µαθήµατα αγγλικών.
Τότε ήταν που συνειδητοποίησε το παράλογο του λόγου και της γλώσσας. Εγραψε, το 1948, τη «Φαλακρή τραγουδίστρια», το πρώτο και όπως αποδείχθηκε διασηµότερο θεατρικό του έργο. ∆ύο χρόνια µετά δόθηκε η πρεµιέρα στο Παρίσι (11 Μαΐου 1950) στη σκηνή του Θεάτρου των Υπνοβατών, σε σκηνοθεσία Νικολά Μπατάιγ. Φυσικά, κοινό και κριτικοί αποδοκίµασαν και το έργο και τον συγγραφέα του... Ο ίδιος δεν πτοήθηκε και συνέχισε να γράφει, ενώ οι µικρές περιθωριακές και περιφερειακές σκηνές που φιλοξενούσαν τα έργα του όλο και µεγάλωναν για να κατακτήσουν το κέντρο και τα µεγάλα θέατρα. Παράλληλα φρόντιζε να δίνει διαλέξεις και να εξηγεί τα έργα του, σε µια προσπάθεια να αντιταχθεί στην κριτική, την οποία και δεν εκτιµούσε.
«Η Φαλακρή τραγουδίστρια», µαζί µε το «Μάθηµα» και τις «Καρέκλες» έγιναν το σήµα κατατεθέν του – καθώς τα τρία αυτά µονόπρακτα παίζονται συχνά σε κοινή παράσταση. Πο λυγραφότατος, ο Ιονέσκο µετρά 26 θεατρικά – ανάµεσά τους τα «Θύµατα του καθήκοντος», «Κορίτσι για παντρειά», «Αµεδαίος ή πώς να το ξεφορτωθούµε», «Ιάκωβος ή η υποταγή», «Ο καινούργιος νοικάρης». Το 1959 συστήνει στο κοινό του τον Μπερανζέ, τον κεντρικό ήρωα που θα πρωταγωνιστήσει στα µεγάλα ώριµα έργα του: «∆ολοφόνος χωρίς αµοιβή», «Ρινόκερος», «Ο βασιλιάς πεθαίνει». Ακολούθησαν, µεταξύ άλλων, «Η πείνα και η δίψα», «Το παιχνίδι της σφαγής», «Μακµπέτ». Πλάι σε αυτά, δέκα δοκίµια, τέσσερις νουβέλες, µία ποιητική συλλογή και διασκευές (λιµπρέτα) για την όπερα συνθέτουν το πλούσιο συγγραφικό του έργο.
Στα τέλη της δεκαετίας του ‘50 τον Ιονέσκο σύστησε ουσιαστικά στο ελληνικό κοινό ο Κάρολος Κουν – είχε προηγηθεί το Θέατρο Τσέπης µε τη Μαριέττα Ριάλδη και τον ∆ηµήτρη Κολλάτο . Εκτοτε τα έργα του ανεβαίνουν και ξανανεβαίνουν. Ο Γιώργος Μιχαλακόπουλος ανήκει στους ηθοποιούς και σκηνοθέτες που έχουν ταυτιστεί µε τον γαλλορουµάνο συγγραφέα – µεταξύ άλλων Ιονέσκο έχουν ανεβάσει και οι Μίµης Κουγιουµτζής, Σπύρος Ευαγγελάτος, Γιώργος Μιχαηλίδης, Νίκος Αρµάος, Κοραής ∆αµάτης, καθώς και πολλές νεανικές οµάδες. «Οι βαθιές µας επιθυµίες είναι ανεξερεύνητες. ∆υσπιστώ σ’ αυτούς που θέλουν να σώσουν τον κόσµο». Παράλογο; Κάθε άλλο.
ΥΓ.: Ορισμένες πηγές αναφέρουν ότι ο Ευγένιος Ιονέσκο γεννήθηκε το 1909. Σε μια παρεξήγηση και στην ελαφράδα με την οποία αντιμετώπιζε ο συγγραφέας παρόμοια θέματα οφείλεται το γεγονός ότι ακόμη και σήμερα δεν είναι ξεκάθαρη η χρονολογία γέννησής του.
ΣΤΑΘΜΟΙ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΤΟΥ
1912
Στις 26 Νοεμβρίου γεννιέται στη Ζλατίνα της Ρουμανίας και ζει μεταξύ Γαλλίας και Ρουμανίας.
1936
Παντρεύεται τη Ρόντρικα Μπουριλεάνου με την οποία απέκτησαν μία κόρη.
1948
Γράφει τη «Φαλακρή τραγουδίστρια», το πρώτο και διασημότερο θεατρικό έργο του.
1950
Αποδοκιμάζεται από κοινό και κριτικούς η «Φαλακρή τραγουδίστρια» στην
πρεμιέρα της στο Θέατρο των Υπνοβατών σε σκηνοθεσία Νικολά Μπατάιγ.
1970
Εκλέγεται μέλος της Γαλλικής Ακαδημίας
26
θεατρικά έχει γράψει ο πολυγραφότατος δημιουργός, όπως και 10 δοκίμια, 4
νουβέλες, μία ποιητική συλλογή και λιμπρέτα για την όπερα.
1994
Πεθαίνει στο Παρίσι. Ο τάφος του είναι στο κοιμητήριο του Μονπαρνάς.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου